به نقل از «دانا»

نمایشی از فرهنگ غنی بلوچستان در آداب و رسوم رمضان/ سحری خوانی مراسمی به قدمت اسلام

تاریخ انتشار: ۷ خرداد ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۴۶۰۹۳۹

اقوام بلوچ ساکن جنوب شرق ایران نیز همانند بسیاری از مردم مناطق دیگر کشور در ماه رمضان آداب و رسوم خاصی دارند که همه ساله با شور و شوقی خاص در این ماه پربرکت برگزار می شود.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از پاپایا، مردمان هر گوشه و کنار ایران اسلامی دارای آداب و رسوم خاصی برای ماه مبارک رمضان هستند که ریشه در فرهنگ و اعتقادات خاص مردم آن منطقه دارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اقوام ساکن در سیستان و بلوچستان نیز همانند دیگر ساکنان کشور عزیزمان ایران، دارای مراسمات و رسوم خاصی در این ماه پر خیر و برکت بوده و قرن هاست این آداب و رسوم را سینه به سینه به نسل های دیگر منتقل می کنند.
زنان بلوچ در برگزاری آیین های مربوط به ماه مبارک رمضان نقش کلیدی دارند به گونه ای که مدیریت بیشتر امور در این ماه به زنان بلوچ مربوط می شود و برگزاری بسیاری از این رسم ها با نظارت و همکاری مستقیم آنان صورت می گیرد.

نظافت و گردگیری منازل و مساجد

اقوام بلوچ ساکن جنوب شرق ایران از نیمه دوم ماه شعبان، خود را برای استقبال از ماه مبارک رمضان آماده کرده و اکثر زنان بلوچ بویژه مادربزرگ ها قبل از آغاز رمضان درکنار تمیز کردن خانه های خود، نظافت مساجد محله یا روستای را نیز برعهده می گیرند تا زمینه برگزاری آداب و رسوم رایج این منطقه در ماه رمضان را فراهم کنند.

بعد از نظافت مساجد، زنان با روشن کردن مشک و دود دادن مواد خوشبویی به نام سوچکی و اوددار که تکه های نازکی از یک درخت بسیار خوشبو است فضای خانه و محله ها را عطرآگین کرده و به همگان آغاز ماه مهمانی خدا را نوید می دهند.

مردان نیز در آماده سازی مساجد برای استقبال از ماه مبارک رمضان سهمی دارند، به این ترتیب که آنان قبل از آغاز این ماه پربرکت، با نصب چادر و تفکیک مکان زنان و مردان در مساجد، زمینه حضور زنان را برای بهره جستن از فضائل این ماه فراهم می سازند.

سحری خوانی در ماه رمضان رسمی به قدمت اسلام

با آغاز ماه مبارک رمضان هر شب قبل از اذان صبح، شخص یا اشخاصی برای بیدار کردن اهالی محل با به صدا در آوردن طبل و خواندن اشعاری در این خصوص که در بسیاری از موارد از سروده های عامیانه منطقه است، مردم را برای صرف سحری بیدار می کنند.

معمولاً سحرخوانی توسط دو یا سه نفر انجام می شود و آن کس که بر طبل می کوبد، خواننده نیز است و همراه یا همراهان وی نقش همسرایان را بازی می کنند.

نماز تراویح

در فقه اهل تسنن هر شب به همراه نماز عشاء، نماز ۲۰ رکعتی اقامه می شود که به آن تراویح می گویند، از منظر اهل سنت این نماز که ویژه ماه مبارک رمضان است، فضائل زیادی دارد و خواندن آن برای روزه داران واجب است.

نماز تراویح متشکل از ۱۰ نماز دو رکعتی است که مردم بلوچستان بر طبق سنت دیرین خود همیشه سعی می کنند بیست رکعت نماز تراویح را به جماعت و امامت حافظ قرآن که هر شب یک جزء از این کتاب مقدس را تلاوت می کند، بجا بیاورند، اقامه نماز تراویح از ۴۵ دقیقه تا یک ساعت و نیم به طول می انجامد.

در گذشته معمولاً زنان نماز تراویح را در منزل می خواندند اما امروزه درهای بیشتر مساجد شهرهای بزرگ به روی زنان نمازگذار باز است، البته زنان بلوچ در طول سال فقط یک ماه آن هم در ماه مبارک رمضان صرفاً برای اقامه نماز تراویح که با ختم قرآن همراه است، به مساجد می روند.

حضور زنان در مساجد شهرهای بزرگ و روستاهای پرجمعیت پدیده ای نو ظهور است که طی ۲۰ سال اخیر شکل گرفته و هنوز در بیشتر روستاهای بلوچستان اقامه نماز تراویح بدون حضور زنان انجام می گیرد.

شب زنده داری لیله القدر

در شبهای قدر زنان بلوچ به صورت گروهی در خانه ها و مردان در مساجد به عبادت و تلاوت قرآن می پردازند، مردان خانواده سعی می کنند فرزندانشان را همراه خود به مساجد ببرند تا از سخنان مولوی که پیرامون فضیلت این ماه مبارک و احیاء و زنده داری شبهای لیله القدر است بهره گیرند.

هر شب قبل از نماز عشاء و تراویح، مولوی مسجد در مورد فضیلت روزه و ماه مبارک رمضان به سخنرانی می پردازد.

در دهه آخر ماه مبارک رمضان و همزمان با شبهای قدر، شخصی که معمولاً روحانی است به نمایندگی از همه مردم هر محله، در چادری که در گوشه ای از مسجد نصب شده، مراسم اعتکاف را برگزار می کند و شبانه روز به تلاوت قرآن و اقامه نماز و دعا و نیایش می پردازد که تا شب قبل از عید حق بیرون رفتن از مسجد را ندارد.

یک شب مانده به پایان ماه مبارک رمضان و اعتکاف، اهالی محل و نمازگذاران مبلغی پول را به عنوان هدیه به فرد معتکف تقدیم می کنند.

سوزن دوزی زنان در ماه رمضان

با توجه به زمان بر بودن دوخت البسه سوزن دوزی شده بانوان بلوچ که گاهاً حتی تا شش ماه نیز به طول می انجامد، زنان در ماه رمضان به محض فراغت از کار منزل تا عصر به دوخت و دوز و سوزن دوزی لباسهای مخصوص عید فطر خود و فرزندانشان مشغول می شوند.

چند روز مانده به پایان ماه مبارک رمضان شهرهای بزرگ و مراکز خرید در بلوچستان به طور چشمگیری شلوغ می شوند و مردم شهرهای کوچک و روستاها برای تهیه ملزومات عید، خود را به شهرها می رسانند.

شهرهای بزرگ و مراکز خرید منطقه بلوچستان در چند روز پایانی ماه مبارک رمضان چنان شلوغ می شوند که تردد را برای مردم و خودروها دشوار می سازد، بیشترین کالاهایی که در این روزها خریداران زیادی دارد، پارچه ،لباس، کفش، حنا، شیرینی و میوه است.

حنا بندان شب عید فطر

در شب پایانی ماه مبارک رمضان زنان بلوچ با تهیه و آماده کردن حنا که معمولاً حنای محلی آن منطقه است، خود را برای مراسم حنا بندان آماده می کنند.

در این مراسم که شب قبل از عید فطر برگزار می شود، زنان و دختران با حنا نقش های مختلف و زیبایی را بر روی دست های خود می کشند و کار بستن حنا بر دست زنان توسط فردی که در این زمینه مهارت خاص دارد انجام می شود.

اقامه نماز عید فطر

بلاخره ماه مبارک رمضان پایان می یابد و مردم خود را جهت روز عید سعید فطر آماده می نمایند. عید سعید فطر یکی از اعیاد است که نزد ما ایرانی ها و بخصوص مردم بلوچ حائز اهمیت است. در این روز مردان با پوشیدن لباس نو به نزدیک ترین عید گاه های محل سکونت که محلی است جهت اقامه نماز عید به آنجا می روند. حضور چشمگیر کودکان به همراه پدران و نزدیکان خود در عیدگاه ها از نکات جالب توجه این مراسم معنوی است.

دید و بازدید و رسم حلالیت طلبی خاص بلوچی

با پایان نماز عید و خواندن دعا بصورت دسته جمعی، نمازگزاران بخصوص آشنایان ،اقوام و خویشاوندن همدیگر را در آغوش گرفته و طلب بخشش و حلالیت می نمایند. مردم بلوچستان معتقدند: اگر کسی در طول سال مرتکب خطایی شده با طلبیدن حلالیت از یکدیگر در این روز بزرگ، خداوند تمام گناهان او را می بخشد.زنان نمی توانند در نماز عید حضور داشته باشند.

بعد از رفتن مردان و کودکان به عید گاه زنان با پوشیدن لباس عید و زیورآلات مخصوص و همچنین آماده نمودن غذاهای خوشمزه منتظر مردان می مانند تا از آنها پذیرائی نمایند و طلب حلالیت بطلبند.

بعد از اتمام حلالیت کودکان نیز با گرفتن عیدی از بزرگترها این روز را به خوشی می گذرانند. اگر کسی نتوانست یکی از اقوام یا وآشنایان خود را در روز اول عید ملاقات کند، برای تبریک گویی وحلالیت طلبی تا سه روز فرصت دارد.

انتهای پیام/

منبع: دانا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.dana.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «دانا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۴۶۰۹۳۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

بانوان آمریکای لاتین نسبت به کشتار زنان در غزه موضع بگیرند

دبیر مجمع جهانی اهل بیت (ع) طی نشستی در برزیل گفت: خود در چرا بانوان آمریکای لاتین در برابر کشته شدن زنانی که بی‌گناه کشته می‌شوند، نباید موضع بگیرند؟ می‌بینند بچه‌های بی‌گناه کشته می‌شوند، چرا از آنها دفاع نکنند و صدای خودشان را به جهان نرسانند. - اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرگزاری تسنیم، آیت‌الله رضا رمضانی دبیرکل مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) که به دعوت مسلمانان برزیل برای شرکت در همایش «اسلام؛ دین گفت‌وگو و زندگی» به این کشور سفر کرده است، در جمع تعدادی از بانوان مسلمان منطقه آمریکای لاتین، با اشاره به ویژگی‌های منحصر به‌فرد زنان گفت: زن دارای توانمندی‌های شخصی و جمعی است که یکی از این توانمندی‌های شخصی، بحث تربیت است. عاطفه‌ای که در وجود زن قرار دارد، نمونه‌ای از مهر الهی است. البته مهر الهی خودش هزاران برابر بیشتر از مهر مادری است. نقش تربیتی در خانواده به زن داده شده و نقش تربیتی مادر، بسیار برجسته است و این موارد به بخش توانمندی فردی زنان برمی‌گردد. در زمینه سلوک الهی و تلطیف هم، روح زن می‌تواند رشد زیادی داشته باشد. در بخش توانمندی اجتماعی زنان هم می‌توان گفت اگر مجموعه‌ای از ظرفیت‌های مربوط به زنان در فعالیت‌های اجتماعی جمع شود، یک قدرت شکست‌ناپذیر خواهد شد.

بانوان آمریکای لاتین نسبت به کشتار زنان در غزه موضع بگیرند

وی ادامه داد: هر کدام از شما حاضران در این نشست می‌توانید در جای خودتان، یک سری فعالیت‌های فردی داشته باشید، اما اگر این فعالیت‌های فردی با هم جمع شود، تبدیل به فعالیتی عمیق و گسترده اجتماعی خواهد شد و لازمه‌اش این است که انسان دنباله‌رو تشکلی باشد.چرا بانوان آمریکای لاتین در برابر کشته شدن یک سری از زنان که بی‌گناه کشته می‌شوند، نباید موضع بگیرند؟ زنان آمریکای لاتین که می‌بینند بچه‌های بی‌گناه کشته می‌شوند، چرا از آنها دفاع نکنند و صدای خودشان را به جهان نرسانند؟ چرا به دنبال این نباشند که استیفای حقوق زنان در جامعه بشری را به صورت حقوقی دنبال کنند؟ آنها در صورت ایجاد تشکل می‌توانند نشست‌های علمی با موضوع زن، زن در اسلام، زن در غرب در همه کشورهای منطقه آمریکای لاتین برگزار کنند.

دین اسلام؛ مدافع اصلی حقوق زن

دبیرکل مجمع جهانی اهل‌بیت (ع) افزود: در یک قرن اخیر آخرین دفاعی که در غرب از زنان شده، در حوزه فمنیسم بوده که شما مطلع هستید. هنوز هم امروزه دست به استفاده ابزاری از زنان می‌زنند. اگر آنها خودشان را پیشرفته می‌دانند، به قوانین مونتسکیو و جاهای دیگر مراجعه کنید تا ببینید در مورد زن چه گفته‌اند. باید در این خصوص مطالعه کنید و بگویید که مدافع اصلی حقوق زن در اسلام، تعریف شده است. اصطلاحات حقوقی را یاد بگیرید و در جلسات سازمان‌های بین‌المللی، شرکت کنید و بگویید که اسلام تنها دینی است که می‌تواند از حقوق انسان و از جمله حقوق زنان، دفاع کند.

آیت‌الله رمضانی با اشاره به رساله حقوق امام سجاد علیه‌السلام گفت: غربی‌ها می‌گویند ما حقوق بشر را پایه‌گذاری کردیم، سابقه این ادعا، صد سال است؛ در حالی که امام سجاد علیه‌السلام هزار و دویست و پنجاه سال پیش، رساله حقوق را نوشته است. کلمات پیامبر صلی الله علیه و آله و کلمات حضرت امیرالمومنین علیه‌السلام در مورد زنان موجود است و همه این محتواها جزو حقوق زنان در اسلام است. باید هویتی که اسلام به زنان داده است را به جامعه غربی و جامعه جهانی معرفی کنید.

شهریاری: ظرفیت جهان اسلام را برای کمک به غزه استفاده بگیریم

وی اضافه کرد: همان طوری که باید شخص خودمان را باور کنیم و به خودباوری فردی برسیم، به لحاظ جمعی هم باید به خودباوری جمعی و خودجمعی برسیم. خودباوری جمعی، یک ظرفیت کمی و کیفی ایجاد می‌کند. زنان یک سرمایه عظیم اجتماعی هستند، البته در طول تاریخ دوران‌های مختلفی بر زنان گذشت، دورانی بود که زنان به عنوان موجودات بی‌هویت معرفی می‌شدند و حتی به لحاظ فرهنگ، کار به جایی رسید که داشتن دختر، ننگ محسوب می‌شد! این که دین، داشتن دختر را نعمت می‌داند ـ که اگر نعمت بیاید، برکت بر خانه نازل می‌شود ـ به خاطر آسیب‌هایی بود که در آن زمان نسبت به دختران وجود داشت. بی‌هویتی و استفاده ابزاری، بدترین چالش در مورد زنان بوده و این مسئله در دوران جاهلیت کهنه، بسیار وجود داشت، متأسفانه زمانی بود که بعد از مرگ مرد، زن به عنوان ارث پسر بزرگ دانسته می‌شد. در چنین زمانی، پیامبر اکرم (ص)، خود را مدافع هویت و کرامت زنان دانستند و مدافع حقوق زنان بودند و به یک معنا، قربانی دفاع از حقوق زنان شدند، چون به این خاطر، مشرکان ایشان را ابتر و مقطوع‌النسل معرفی کردند. کار به جایی رسید که پیامبر برای دفاع از این کرامت، دست دخترشان را می‌بوسیدند و تصویر جدید، عمیق و دقیقی را از زن ارائه دادند.

برابری زن و مرد در رسیدن به مقامات معنوی

دبیرکل مجمع جهانی اهل‌بیت (ع) افزود: زن می‌تواند آرام‌بخش جامعه و خانواده و مکمل تربیت نسل بشر باشد، او این نقش اصلی را می‌تواند به خوبی در خانه ایفا کند و این نقش بسیار مهمی است که به زنان داده شده است. مسئولیت زن، فقط ماندن در خانه نیست، بلکه می‌تواند فعال اجتماعی هم باشد و او حتی می‌تواند نه فقط در بخش تربیتی؛ بلکه در بخش‌های فرهنگی و سیاسی هم جریان‌ساز باشد. زن این گونه، هویت عالی پیدا می‌کند و در کنار مردان به آن رشد عالی می‌رسد. حتی برخی از زنان، رشدشان در این بخش از مردان هم بیشتر است، تا جایی که رسول اکرم(ص) می‌فرماید: زدن زنان، کار آدم‌های پست و همسران پست است. تمام مقاماتی که برای مردان مثل حیات طیبه وجود دارد، برای زنان هم هست؛ «مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیَاةً طَیِّبَةً»؛ انسانیت، زن و مرد نمی‌شناسد، بلکه انسانیت به کرامت برمی‌گردد. در روایات آمده است که «عده‌ای از یاران ارشد امام زمان(عج)، از زنان هستند».

آیت‌الله رمضانی با اشاره به عدم تفاوت زنان و مردان در کمال گفت: خداوند در آیه 13 سوره حجرات می‌فرماید: «یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَأُنْثَىٰ وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا ۚ إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ خَبِیرٌ». خداوند آن قدر هویت و کرامت زنان را بالا می‌برد که برخی از زنان، توسط پروردگار در قرآن به عنوان الگو معرفی شده‌اند. خداوند به واسطه حضور زن، جریان کوثرگرایی را در برابر تکاثرگرایی در جامعه محقق می‌کند. جریان کوثرگرایی ماهیت توحیدی دارد که این به برکت حضرت زهرا(س) است. از سوی دیگر، افراد در تکاثرگرایی به مالشان می‌نازند. در قرآن درباره زنان از تعابیری استفاده شده که همان تعبیر برای مردان استفاده گردیده و حتی از این تعابیر استفاده نبوت و امامت هم می‌شود، مثل آیه «وَإِذْ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ یَا مَرْیَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَىٰ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ» که در مورد حضرت مریم(س) است.

نقش آرام‌بخشی زن در خانواده

دبیرکل مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) ادامه داد: علامه جوادی آملی از بزرگان فقه و حکمت و فلسفه و عرفان هستند و ایشان چهل سال است که تفسیر کل قرآن را می‌گویند و مهمترین تفسیر این زمان، به نام «تفسیر تسنیم» در 75 جلد به نوشته علامه جوادی آملی است. ایشان کتابی به نام «زن در آیینه جلال و جمال» دارند که حتما بانوان باید این کتاب را بخوانند. علامه جوادی آملی در این کتاب تعبیر لطیفی دارد با این مضمون که مرد مظهر جلال الهی و زن مظهر جمال الهی است. آرامش جمال به جلال، و آرامش جلال به جمال است، لذا خداوند در قرآن می‌فرماید: این‌ها به همدیگر سکونت و آرامش می‌دهند. در انجیل آمده که این آرامش از طرف زن به مرد است، اما علامه طباطبایی(ره) در تفسیر المیزان می‌نویسد: این آرامش هم از طرف زن به مرد و هم از طرف مرد به زن است.

وی در ضرورت هم‌افزایی و همکاری میان فعالان زن خاطر نشان کرد: ما باید به سمت تشکل‌سازی و سازماندهی برویم. جمعیت بانوان اهل‌بیت(ع) در صورت تشکیل می‌تواند برکات زیادی را برای بانوان این منطقه عظیم داشته باشد. این تشکل می‌تواند نشست‌های علمی را در موضوعات مختلف مربوط به زنان داشته باشد و بیانیه‌های متعددی در دفاع از حقوق زنان منتشر کند و جلساتی را به صورت مجازی در مناسبت‌هایی همچون ولادت‌ها و شهادت‌ها برگزار کند و شاهد حضور اعضای تشکل در کنفرانس‌های مختلف باشیم.

دبیرکل مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) در پایان با ابلاغ سلام رهبر معظم انقلاب به جوانان و بانوان آمریکای لاتین گفت: من به حاضران در این جلسه توصیه می‌کنم که دیدگاه‌های امام خمینی(ره) و حضرت آیت‌الله خامنه‌ای را در مورد زنان مطالعه کنند. امام خمینی(ره) می‌فرمودند: ما مأمور به تکلیف و وظیفه هستیم. ما باید به وظایف خودمان به درستی عمل کنیم، چرا که تاریخ در مورد ما قضاوت خواهد کرد.

انتهای‌پیام/